ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΜΕΝΟΙ ΔΕΡΒΙΣΗΔΕΣ
Οι Μεβλεβήδες ή Μεβλεβίτες δερβίσηδες (Mevlevi derviş, Μεβλεβί Ντερβίς) είναι ένα σουφικό τάγμα. Με τον όρο σούφι εννοούμε εκείνες τις πρώτες ασκητικές κοινότητες του Ισλάμ οι οποίες εγκατέλειψαν τα εγκόσμια, πρεσβεύοντας ότι το ανθρώπινο πεπρωμένο εξαρτάται από την ανεξιχνίαστη θέληση του Θεού. Σε αυτές τις κοινότητες επικράτησε αρχικά το ασκητικό στοιχείο του μυστικισμού, ενώ με την πάροδο του χρόνου ο ασκητισμός θεωρήθηκε ως προκαταρκτικό στάδιο για την επίτευξη της πνευματικής ζωής. Ο μυστικισμός πήρε την θέση του ασκητισμού ως στόχος και επιδίωξη. Οι κοινότητες των σούφι επηρεάστηκαν άμεσα από τις αρχαιότερες παραδόσεις και φιλοσοφίες της Ανατολής και της λεκάνης της Μεσογείου, όπως ο νεοπλατωνισμός, ο γνωστικισμός, ο βουδισμός και ο χριστιανισμός. Όλες αυτές οι διδασκαλίες έπαιξαν το ρόλο τους στην τελική διαμόρφωση της σουφικής διδασκαλίας, αφού σύμφωνα με τους σούφι «όλες οι Παραδόσεις οδηγούν στην μια και μόνη αλήθεια».
Η ιδεολογία των, στροβιλιζόμενων δερβίσηδων αντλεί το υλικό της από την ιδέα της περιστροφής. Η περιστροφή είναι θεμελιώδης συνθήκη της ύπαρξής μας. Όλα όσα υπάρχουν πάνω στο πρόσωπο της γης συνίστανται από περιστρεφόμενα ηλεκτρόνια, πρωτόνια και ουδετερόνια. Όλα περιστρέφονται και το ανθρώπινο πλάσμα ζει μέσω της κυκλικής περιστροφής του αίματος, των κυκλικών εναλλαγών της ζωής από την πρώτη στιγμή της γέννησής του.
Όμως όλες αυτές οι περιστροφές είναι φυσικές και ασυνείδητες. Βέβαια ο άνθρωπος κατέχει ένα νου, μία διάνοια που τον διακρίνει από τα υπόλοιπα όντα μέσα στη φύση. Έτσι ο περιστρεφόμενος δερβίσης, ή σεμαζέν, συνειδητά και σκόπιμα συμμετέχει στην κυκλική περιστροφή που μοιράζονται όλες οι υπάρξεις. Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται γενικότερα, ο σκοπός του σεμαζέν δεν είναι να πέσει σε έκσταση ή να χάσει τη συνείδησή του. Περιστρεφόμενος σε αρμονία με όλα τα πράγματα στη φύση, ταυτίζεται με την ύπαρξη και το μεγαλείο του Δημιουργού. Τον σκέπτεται, Τον ευχαριστεί, προσεύχεται σ' Αυτόν. Με αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνει τα λόγια του Κορανίου (64: 1) «Όλα στους ουρανούς και επί της γης επικαλούνται τον Θεό».
Η τελετουργία της Σεμά
Περιστρεφόμενοι δερβίσηδες στη σύγχρονη Τουρκία (Ικόνιο).
Εν γένει η τελετουργία συνίσταται από αρκετά μέρη με διαφορετικό νόημα. Αρχικά με τη συνοδεία του τύμπανου (κουντούμ) γίνεται το Νάατ ιτ Σερίφ, μια ευλογία προς τον Προφήτη που αντιπροσωπεύει την αγάπη. To Νάατ ακολουθείται από ένα ταξίμ, αυτοσχεδιασμό με νέυ (φλάουτο), που αντιπροσωπεύει τη θεία ανάσα, η οποία εμψυχώνει τα πάντα. To βάδισμα του Σουλτάν Βελέντ, συνοδευόμενο από μουσική περσέβ, είναι μια τριπλή κίνηση γύρω από τον χώρο της περιστροφής και οι χαιρετισμοί των σεμαζέν συμβολίζουν τον χαιρετισμό της ψυχής προς την ψυχή, ο οποίος αποκρύπτεται από τη μορφή και το σώμα.
Κατά τη διάρκεια της Σεμά συμβαίνουν τέσσερις σελάμ, ή μουσικές κινήσεις, κάθε μία από τις οποίες ακολουθεί διαφορετικό ρυθμό. Η πρώτη σελάμ συμβολίζει τη γέννηση του ανθρώπου στην αλήθεια. Η δεύτερη σελάμ συμβολίζει την έκστασή του, όταν ατενίζει το μεγαλείο του Θεού. Η τρίτη σελάμ αντιπροσωπεύει τη θυσία του νου μπρος στην αγάπη. Είναι επίσης μια εκμηδένιση του εαυτού, γνωστή και ως νιρβάνα στη βουδιστική φιλοσοφία. Η τέταρτη σελάμ σηματοδοτεί την επιστροφή του δερβίση από την πνευματική του αναζήτηση. Ακολουθεί η απαγγελία από τo Κοράνιο με έμφαση στους στίχους «Στο Θεό ανήκει η Ανατολή και η Δύση. Όπου κι αν στραφείς, εκεί υπάρχει το πρόσωπο του Θεού. Είναι Εκείνος που όλα τα αγκαλιάζει, εκείνος που όλα τα γνωρίζει" (Σουρά Μπάκαρα 2:115). Η τελετουργία τελειώνει με μια προσευχή για ειρήνη στην ψυχή των προφητών και των πιστών. Κατόπιν οι δερβίσηδες αποσύρονται στα δώματά τους για διαλογισμό (τεφεκούρ).
Η ιδεολογία των, στροβιλιζόμενων δερβίσηδων αντλεί το υλικό της από την ιδέα της περιστροφής. Η περιστροφή είναι θεμελιώδης συνθήκη της ύπαρξής μας. Όλα όσα υπάρχουν πάνω στο πρόσωπο της γης συνίστανται από περιστρεφόμενα ηλεκτρόνια, πρωτόνια και ουδετερόνια. Όλα περιστρέφονται και το ανθρώπινο πλάσμα ζει μέσω της κυκλικής περιστροφής του αίματος, των κυκλικών εναλλαγών της ζωής από την πρώτη στιγμή της γέννησής του.
Όμως όλες αυτές οι περιστροφές είναι φυσικές και ασυνείδητες. Βέβαια ο άνθρωπος κατέχει ένα νου, μία διάνοια που τον διακρίνει από τα υπόλοιπα όντα μέσα στη φύση. Έτσι ο περιστρεφόμενος δερβίσης, ή σεμαζέν, συνειδητά και σκόπιμα συμμετέχει στην κυκλική περιστροφή που μοιράζονται όλες οι υπάρξεις. Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται γενικότερα, ο σκοπός του σεμαζέν δεν είναι να πέσει σε έκσταση ή να χάσει τη συνείδησή του. Περιστρεφόμενος σε αρμονία με όλα τα πράγματα στη φύση, ταυτίζεται με την ύπαρξη και το μεγαλείο του Δημιουργού. Τον σκέπτεται, Τον ευχαριστεί, προσεύχεται σ' Αυτόν. Με αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνει τα λόγια του Κορανίου (64: 1) «Όλα στους ουρανούς και επί της γης επικαλούνται τον Θεό».
Η τελετουργία της Σεμά
Περιστρεφόμενοι δερβίσηδες στη σύγχρονη Τουρκία (Ικόνιο).
Εν γένει η τελετουργία συνίσταται από αρκετά μέρη με διαφορετικό νόημα. Αρχικά με τη συνοδεία του τύμπανου (κουντούμ) γίνεται το Νάατ ιτ Σερίφ, μια ευλογία προς τον Προφήτη που αντιπροσωπεύει την αγάπη. To Νάατ ακολουθείται από ένα ταξίμ, αυτοσχεδιασμό με νέυ (φλάουτο), που αντιπροσωπεύει τη θεία ανάσα, η οποία εμψυχώνει τα πάντα. To βάδισμα του Σουλτάν Βελέντ, συνοδευόμενο από μουσική περσέβ, είναι μια τριπλή κίνηση γύρω από τον χώρο της περιστροφής και οι χαιρετισμοί των σεμαζέν συμβολίζουν τον χαιρετισμό της ψυχής προς την ψυχή, ο οποίος αποκρύπτεται από τη μορφή και το σώμα.
Κατά τη διάρκεια της Σεμά συμβαίνουν τέσσερις σελάμ, ή μουσικές κινήσεις, κάθε μία από τις οποίες ακολουθεί διαφορετικό ρυθμό. Η πρώτη σελάμ συμβολίζει τη γέννηση του ανθρώπου στην αλήθεια. Η δεύτερη σελάμ συμβολίζει την έκστασή του, όταν ατενίζει το μεγαλείο του Θεού. Η τρίτη σελάμ αντιπροσωπεύει τη θυσία του νου μπρος στην αγάπη. Είναι επίσης μια εκμηδένιση του εαυτού, γνωστή και ως νιρβάνα στη βουδιστική φιλοσοφία. Η τέταρτη σελάμ σηματοδοτεί την επιστροφή του δερβίση από την πνευματική του αναζήτηση. Ακολουθεί η απαγγελία από τo Κοράνιο με έμφαση στους στίχους «Στο Θεό ανήκει η Ανατολή και η Δύση. Όπου κι αν στραφείς, εκεί υπάρχει το πρόσωπο του Θεού. Είναι Εκείνος που όλα τα αγκαλιάζει, εκείνος που όλα τα γνωρίζει" (Σουρά Μπάκαρα 2:115). Η τελετουργία τελειώνει με μια προσευχή για ειρήνη στην ψυχή των προφητών και των πιστών. Κατόπιν οι δερβίσηδες αποσύρονται στα δώματά τους για διαλογισμό (τεφεκούρ).
ΧΟΡΟΣ ΟΡΙΕΝΤΑΛ
Ο χορός οριεντάλ (η χορός της κοιλιάς, όπως είναι ως επί το πλείστον γνωστός στον δυτικό κόσμο) είναι ο σημερινός αποκαλούμενος χορός της ανατολής. Παρότι φαινομενικά ο χορός της κοιλιάς είναι αρκετά ελεύθερος, στην πραγματικότητα διέπεται από αυστηρούς κανόνες, και είναι εκτελεστικά ιδιαίτερα δύσκολος. Υπάρχουν πολλά είδη χορού της κοιλιάς, ανάλογα με τη μουσική, την προέλευση και το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα.
Ανάλογα με την χώρα της ανατολής τωρα ο χορός αυτος προσαρμόζεται στους ήχους της κάθε χώρας. Σήμερα ο χορός οριεντάλ έχει εξαπλώθεί σε όλο τον κόσμο .Ο χορός της κοιλιάς δεν έχει το χαρακτήρα παραδοσιακού χορού αλλά έχει εξαπλωθεί παντού στον κόσμο γιατί είναι στη φύση της γυναίκας σχεδόν στο D.N.A.της. Είναι μία καλή εξάσκηση για τη γυναίκα να λύσει τη θηλυκότητα της, το σώμα της και το χαρακτήρα της. Είναι γοητευτικός να τον βλέπεις γιατί έχει μία σεμνή πρόκληση και ομορφιά.
Ανάλογα με την χώρα της ανατολής τωρα ο χορός αυτος προσαρμόζεται στους ήχους της κάθε χώρας. Σήμερα ο χορός οριεντάλ έχει εξαπλώθεί σε όλο τον κόσμο .Ο χορός της κοιλιάς δεν έχει το χαρακτήρα παραδοσιακού χορού αλλά έχει εξαπλωθεί παντού στον κόσμο γιατί είναι στη φύση της γυναίκας σχεδόν στο D.N.A.της. Είναι μία καλή εξάσκηση για τη γυναίκα να λύσει τη θηλυκότητα της, το σώμα της και το χαρακτήρα της. Είναι γοητευτικός να τον βλέπεις γιατί έχει μία σεμνή πρόκληση και ομορφιά.
ινδικοι χοροι
Οι χοροί της Ινδίας καθρεφτίζουν με αμεσότητα τον ινδικό πολιτισμό. Επιτρέπουν στον θεατή να έρθει σε επαφή με την μυστηριώδη, μαγευτική πλευρά της κουλτούρας της Ινδίας, αφού έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή και σε άλλες μορφές τέχνης, όπως η ποίηση, η λογοτεχνία, το θέατρο, η μουσική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι ο χορός υπήρχε στην Ινδία ήδη από το 6000 π.Χ!
Τα θέματα που παρουσιάζονται στους χορούς είναι παρμένα από την ινδική μυθολογία, τους θρύλους και την λογοτεχνία και μπορεί να εμφανίζονται σε θρησκευτικές ή εορταστικές εκδηλώσεις, ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Οι ινδικοί χοροί μπορούν να καταταχθούν σε δύο κατηγορίες, τους κλασσικούς και τους παραδοσιακούς.
Τα είδη των κλασσικών χορών παρουσιάζουν ποικιλία ανάλογα με τις διάφορες περιοχές της Ινδίας στις οποίες εντοπίζονται και αντιπροσωπεύουν τα ήθη και τα έθιμα της κάθε περιοχής ή μιας ομάδας ανθρώπων. Στην πλειοψηφία τους, οι χοροί έχουν θρησκευτικό περιεχόμενο και εκφράζουν τα εννέα rasas, που περιλαμβάνουν την ευτυχία (Hasya), τον θυμό (Krodha), την αηδία (Bhibasta), τον φόβο (Bhaya), την θλίψη (Shoka), το θάρρος (Viram), την συμπόνια (Karuna), τον θαυμασμό (Adbhuta) και τη γαλήνη (Shanta).
Οι παραδοσιακοί χοροί έχουν συνήθως εορταστικό περιεχόμενο και (σε αντίθεση με τους κλασσικούς χορούς) δεν είναι αυστηρά δομημένοι, χωρίς αυτό να μειώνει την πολιτισμική τους αξία. Χορεύονται κυρίως σε επίσημες, ή όχι τόσο επίσημες, εορταστικές εκδηλώσεις χαρίζοντας στιγμές διασκέδασης στο κοινό και στους χορευτές.
Τα θέματα που παρουσιάζονται στους χορούς είναι παρμένα από την ινδική μυθολογία, τους θρύλους και την λογοτεχνία και μπορεί να εμφανίζονται σε θρησκευτικές ή εορταστικές εκδηλώσεις, ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Οι ινδικοί χοροί μπορούν να καταταχθούν σε δύο κατηγορίες, τους κλασσικούς και τους παραδοσιακούς.
Τα είδη των κλασσικών χορών παρουσιάζουν ποικιλία ανάλογα με τις διάφορες περιοχές της Ινδίας στις οποίες εντοπίζονται και αντιπροσωπεύουν τα ήθη και τα έθιμα της κάθε περιοχής ή μιας ομάδας ανθρώπων. Στην πλειοψηφία τους, οι χοροί έχουν θρησκευτικό περιεχόμενο και εκφράζουν τα εννέα rasas, που περιλαμβάνουν την ευτυχία (Hasya), τον θυμό (Krodha), την αηδία (Bhibasta), τον φόβο (Bhaya), την θλίψη (Shoka), το θάρρος (Viram), την συμπόνια (Karuna), τον θαυμασμό (Adbhuta) και τη γαλήνη (Shanta).
Οι παραδοσιακοί χοροί έχουν συνήθως εορταστικό περιεχόμενο και (σε αντίθεση με τους κλασσικούς χορούς) δεν είναι αυστηρά δομημένοι, χωρίς αυτό να μειώνει την πολιτισμική τους αξία. Χορεύονται κυρίως σε επίσημες, ή όχι τόσο επίσημες, εορταστικές εκδηλώσεις χαρίζοντας στιγμές διασκέδασης στο κοινό και στους χορευτές.